Waarom waardigheid niet gedacht, maar gevoeld wordt

Soms weet je met je hoofd dat het klopt.
Dat je veilig zou moeten zijn. Dat je kansen krijgt. Dat je goed bezig bent.
Maar toch… voel je het niet.
Niet de rust. Niet de erkenning. Niet de ruimte om gewoon jezelf te zijn.

Dat is geen zwakte. Dat is het lichaam dat zacht maar dringend zegt:

“Er klopt iets niet."

Als vitaliteitskundige erkennen we dat emoties richting geven aan wat belangrijk is.

Denken en voelen: niet in strijd, maar in samenspel

Onze samenleving is gebouwd op ratio. We leren redeneren, analyseren, plannen, optimaliseren.
Maar ons diepste weten spreekt geen logische taal. Het zit in ons lijf.
In de buik die samentrekt.
In de schouders die verkrampen.
In de hartslag die versnelt.

De Syllabus Basiskennis Vitaliteit, onderdeel van onze opleiding tot vitaliteitskundige, zegt het glashelder:

“Gedrag is niet alleen een gevolg van denken, maar van een samenspel tussen voelen, denken en fysiologie.”
(Chivo, 2025)

Mensen zijn geen robots die reageren op feiten of logica alleen.
Onze emoties geven richting aan wat belangrijk is.
Onze lichaamssignalen (interoceptie) helpen ons grenzen en behoeften herkennen.
En waardigheid… die wordt niet enkel begrepen... Die moet gevoeld worden. Bijvoorbeeld via erkenning, nabijheid, veiligheid.

Wat je denkt ≠ wat je voelt

Je kunt rationeel weten dat je welkom bent.
Dat je rechten hebt. Dat je gehoord zou moeten worden.

Maar...

• Wie zich onveilig voelt, zal zich niet verbinden. Ook al zegt het hoofd dat het ‘moet lukken’.
• Wie zich onwaardig voelt, zal zichzelf verkleinen. Ook al weet hij rationeel dat hij rechten heeft.
• Wie zich onzichtbaar vvoelt, zal zich terugtrekken. Ook al krijgt hij zogezegd ‘alle kansen’.

Waardigheid is dus geen mentaal construct, maar een existentiële ervaring.
Iets wat je voelt tot in je botten. Of juist niet.

Interoceptie: de vergeten taal van waardigheid

In het vitaliteitsdenken vormt interoceptie een kerncomponent: het vermogen om je lichaamssignalen te voelen én er betekenis aan te geven.
Dat is geen luxevaardigheid. Het is de basis van zelfzorg, grenzen stellen, compassie en richting voelen.

Maar in een wereld waar alles cognitief verklaard moet worden, raken we vervreemd van dat innerlijk kompas. We proberen te begrijpen wat we eerst zouden moeten voelen.
We vragen ons af wat er mis is met ons, terwijl het lichaam al lang aangeeft:

"Ik ben moe. Ik ben bang. Ik ben leeg. Ik wil ruimte."

interoceptie vormt een onderdeel van het EPIC-model (Emotionele Predictieve Interoceptieve Codering). Dit gaat over:

• het vermogen om interne lichaamssignalen waar te nemen (bv. honger, hartslag, spanning),
• en hoe deze signalen betekenis krijgen via context en interpretatie.

Ook emotieregulatie wordt vanuit deze interoceptieve bril bekeken:
Niet door emoties ‘weg te redeneren’, maar door ze te voelen, erkennen en in context te plaatsen.

“Je kunt pas adequaat reageren op een situatie als je weet wat je voelt en waarom je dat voelt.”

🡒 Met andere woorden: voelen is geen obstakel voor redelijkheid, maar een kompas voor menselijke waardigheid.

Terug naar het lichaam. Terug naar jezelf.

Waardigheid voel je. Hiervoor is het nodig als je, als het ware, durft af te dalen naar je ineerlijke binnenwereld. Naar je buikgevoel. Naar je adem. Naar je verdriet, je hoop, je hunkeringen.

Niet om het ‘op te lossen’, maar om het toe te laten.

Want je hoeft niet alles uit te leggen.
Je hoeft niet altijd te weten waarom je moe bent, of waarom je je opgesloten voelt.
Het feit dat je het voelt, is genoeg.

In een maatschappij die steeds meer draait op cijfers, targets en formats, is durven en voelen heel krachtig.

Waardigheid vind je:

• Niet in de spreadsheet, maar in de ervaring.
• Niet in het dossier, maar in het lijf.
• Niet in het systeem, maar in de mens.

Waardigheid is voelbaar. Of het is er niet.

Waardigheid is de kernvoorwaarde om te floreren (als mens maar ook als maatschappij) maar begint niet bij theorie of rechten. Ze begint bij de ervaring dat je er mag zijn. Vol. Kwetsbaar. Menselijk.

En om dat te kunnen ervaren, moet je eerst weer leren voelen wat je al die tijd hebt moeten wegdrukken.

Misschien is dát wel de diepste opdracht van onze tijd:

Niet harder denken. Maar dieper voelen.

➤ Wil je opnieuw leren voelen wat er werkelijk toe doet?

Breng HIER gratis je basisbehoeften in kaart. Dat is alvast een eerste stap naar meer zelfregie en waardigheid.
Of volg de online mini-cursus om je innerlijke kompas opnieuw te leren vertrouwen.